Làng Cốc Liễn là một trong những làng thuộc xã Minh Tân – Huyện Kiến Thụy – Thành phố Hải Phòng.

Làng Cốc Liễn ngày nay xưa có tên gọi là Trang Minh Liễn, thuộc tổng Sâm Linh – Huyện Nghi Dương – Phủ Kinh Môn – Trấn Hải Dương, cách thành phố Hải Phòng 18km về phía Nam, cách thị trấn Đối 2,5km về phía Đông.

Làng có diện tích 112,7ha trong đó có 24,7ha thổ cư.

Làng Cốc Liễn cũng như bao làng quê khác của Việt Nam, có luỹ tre xanh bao trùm làng xóm nhỏ, có cây đa, giếng nước sân đình. Làng có các dòng họ lớn nhỏ cùng uống chung một dòng nước thờ chung một Thần Hoàng. Tất cả các dòng họ đang chung sống với nhau rất hạnh phúc, yêu thương giúp đỡ lẫn nhau cộng đồng trách nhiệm xây dựng quê hương. Sự phát triển và tồn tại của các dòng họ trên đất Cốc Liễn là minh chứng lịch sử cho sự hình thành và phát triển của làng.

Làng có 1836 khẩu sống tập trung ở 2 xóm, nguồn sống chính của dân làng là nghề nông chủ yếu là cấy lúa và trồng cây tăng vụ, nuôi trồng thuỷ sản, nền kinh tế ngày càng phát triển đa dạng và phong phú.

Trong những năm qua dưới sự lãnh đạo của Đảng bộ, cấp ủy chi bộ, nhân dân làng văn hóa Cốc Liễn đã đạt được nhiều kết quả, trong phát triển kinh tế như trồng trọt, chăn nuôi gia súc, gia cầm, nuôi trồng thủy sản, kinh doanh dịch vụ các phong trào thi đua sản xuất, nhân dân làng Cốc Liễn từ xưa đến nay luôn luôn đoàn kết bên nhau, giúp nhau xóa đói giảm nghèo khuyến học, khuyến tài, phát triển kinh tế, trong sản xuất, từ cây trồng đến vật nuôi đặc biệt về nghĩa tình làng xóm.

Thực hiện chương trình xây dựng nông thôn mới, dưới sự lãnh đạo của cấp ủy chi bộ, sự đồng thuận của nhân dân bộ mặt của làng ngày càng đổi mới.

+ Về xây dựng: Đã tu sửa đường làng ngõ xóm, cơ sở hạ tầng của thôn như nhà văn hóa, đường giao thông, điện thắp sáng. Thực hiện chủ chương đường lối của chính sách Đảng và pháp luật của nhà nước, với phương châm nhà nước và nhân dân cùng làm, đường làng ngõ xóm được bê tông hóa, sạch đẹp khang trang, tình làng nghĩa xóm được gắn kết bền vững làm tăng thêm vẻ đẹp của làng quê trong thời kỳ đổi mới đây cũng là động lực thúc đẩy nhân dân trong làng, quyết tâm phấn đấu hoàn thành các tiêu trí góp phần cùng Đảng, chính quyền và nhân dân xã nhà về đích nông thôn mới.

Thưa dân làng, trong cuộc sống mỗi người chúng ta từ xưa đến nay, đã làm được cũng như chưa làm được luôn nghĩ đến tâm linh thần thánh, tổ tiên, ông bà giúp đỡ phù trợ, được may mắn, mạnh khỏe. Trong sản xuất được mưa thuận, gió hòa, dân làng được bình an, vô sự, đất nước được quốc thái dân an.

Hàng năm cứ vào ngày 14 và 15 tháng 3 âm lịch, ban quản lý di tích lịch sử văn hóa xã Minh Tân cùng cán bộ nhân dân làng văn hóa Cốc Liễn long trọng tổ chức lễ hội dâng hương Đức Thánh cả Chử Đồng Tử người anh cả trong 04 vị “Tối thượng thần linh” “Tứ bất tử” vị thành hoàng của dân làng Cốc Liễn tại khu di tích đình chùa Cốc Liễn.

Để ghi nhớ công ơn ngài, đã có công cứu nhân độ thế, giúp người nghèo khó nổi danh trong tâm thức văn hóa dân gian Việt Nam.

Vị thần được dân làng Cốc Liễn tôn thờ căn cứ theo tài liệu: Năm Bảo Đại thứ 14( năm 1939) do các cụ già làng Cốc Liễn sưu tầm tại khu di tích đền Hùng Vương tỉnh Phú Thọ. Vị thần được dân làng tôn thờ tên gọi là Chử Đồng Tử, là phò mã của vua Hùng Vương thứ 18. Quê ngài ở huyện Đông Anh đất Tứ Xuyên Vĩnh Hoá, tổng Phú Dương. Cha là Chử Cả, mẹ là Nguyễn Thị Mai sinh ra ngài vào ngày 15 tháng 03 Âm lịch. Lúc mới sinh ra mặt mày khôi ngô tuấn tú. Mẹ mất sớm, gia cảnh nghèo khó, ngày ngày hai cha con ra bến Chử câu cá, chài lưới kiếm ăn. Đời sống khó khăn nhưng người cha vẫn dạy dỗ con dùi mài kinh sử. Ngài học rất thông minh, sáng tạo. Ngày 13 tháng 09 cha mất, lòng thương xót không nguôi, chôn cất cha chu đáo, đoạn tang ngài vẫn theo nghề chài lưới để sinh sống qua ngày. Nhân lúc công chúa ngự thuyền rồng du ngoạn qua bến, quân quyền, tiền hô, hậu ủng, ngài sợ vội vã lên bãi vùi cát ẩn mình. Thấy cảnh nơi đây đẹp, công chúa cho cắm binh cùng thị nữ vây màn tắm gội đúng vào nơi ngài ẩn náu. Đang tắm công chúa thấy thân thể ngài lộ bầy vội nói “Người đã cùng ta bầy thân thể, đó cũng là duyên số đó sao, thôi thì chàng vì sau áo chẳng thà cùng ta kết duyên vợ chồng đó mà”. Lệnh truyền cho nữ tỳ mang nhung y cho ngài, lại truyền cho trao mũ kết hoa cùng Chử Đồng Tử nên duyên vợ chồng chưa được lệnh vua cha. Khi biết tin vua cha cho là nghịch nữ liền hạ chiếu trị tội cho đẩy ra ngoài Chử Châu. Ngày 14 tháng 07 đến Quỳnh Tự Viên nơi đầy ải. Ngày 14 tháng 02 gặp Đức Bồ Tát hiện ra một cụ già vào thăm hỏi biết vợ chồng hằng ngày vẫn nấu sử sôi kinh phật bà hoá phép cho vợ chồng về núi học đạo. Phép biến hoá phật cho ngài hạ sơn cứu dân độ thế với hai bảo vật là nón lá và gậy.

Hàng ngày Ngài đi chu du khắp miền và hiển thánh cứu dân độ thế. Ngài qua huyện Nghi Dương làng Trang Minh Liễn đã cứu sống con trai bà Đa bán quán nước ở bến sông đầu làng. Đội ơn cứu mạng con mình bà đã mang lễ vật đến tạ ơn nhưng ngài không nhận, hỏi quý danh ngài nói là Đông An. Bà Đa lập miếu thờ long bài đế Đông An Duệ Hiệu có từ đó.

Thế kỷ thứ XVI nhân lúc vua Lê Vĩnh Tộ đem quân ra miền Hải Đông thế giặc mạnh quân triều đình phải lui quân. Đến Trang Minh Liễn thấy nhiều người lễ bái hỏi thăm mới biết là mếu thiêng nhà vua vào lễ cầu, bỗng nổi lên một trận cuồng phong làm cho quân giặc khiếp sợ bỏ chạy, nhà vua thừa thế đánh tan được quân giặc. Vua Lª VÜnh Té xuèng chiÕu th­ëng c«ng, ban phong mü tù: “ Th¾ng, chÝ ®øc th¸i b×nh, thÇn vò trung chÝnh hoµng nghÞ hiển Vinh Kình thiªn vÜ §¹i §¹i V­¬ng” Trang Minh Liễn phụng thờ từ khi có sắc phong dân làng rước sắc phong cùng bài vị về xây đình trung tâm thôn, phụng thờ bài vị của vua Lê Vĩnh Tộ (năm thứ 06 – 1625). Từ ngày xây đình dân làng cầu cúng, ngài rất linh ứng cầu sao được vậy gặp năm đại hạn cầu đảo được mưa rào. Cả tổng Sâm Linh lúc bấy giờ tôn ngài là đức thánh cả thượng đẳng tối linh.

v Quá trình tồn tại của nơi thờ thành hoàng Đông An tại thôn Cốc Liễn dân làng còn bảo lưu toàn vẹn 20 bản sắc phong qua triều đại, bản đầu tiên từ triều Lê Vĩnh Tộ thứ 6 đến bản cuối cùng đời Nguyễn Khải Định thứ 9 (năm 1925).

Đình làng Cốc Liễn thuộc xã Minh Tân - huyện Kiến Thuỵ - thành phố Hải Phòng tôn thờ thần Đông An - tức Chử Đồng Tử một nhân vật nổi tiếng thời Hùng Vương thứ 18 làm thành Hoàng. Qua truyền tích giúp dân trị bệnh hiểm nghèo. Truyền thuyết văn hoá dân gian Việt Nam đã từng tôn vinh nhân vật lịch sử Chử Đồng Tử vào bốn vị thần linh nổi tiếg “ tứ bất tử”. Hiện tại vẫn chưa tìm được tài liệu chính xác về thời gian xây dựng ngôi đình Cốc Liễn xưa kia. Mặt khác, di tích hiện nay do gặp nhiều sự thăng trầm của chiến tranh, thiên tai, bão tố đã được nhiều lần tu tạo dấu ấn niên đại khởi tạo không còn gì. Khuôn viên và công trình di tích hiện nay được dân làng phục dựng lại trên nền đất cũ bên cạnh ngôi chùa Minh Quang tạo thành cụm công trình kiến trúc tôn giáo Cổ truyền của nhân dân địa phương.

Di tích Đình - Chùa Cốc Liễn thuộc loại hình Di tích lịch sử văn hoá. Đình - Chùa Cốc Liễn là nơi bảo lưu nét văn hóa tín ngưỡng cổ truyền của nhân dân địa phương. Đây là một lịch sử quý giá góp phần nghiên cứu sự hình thành vùng đất Hải Phòng trong quá khứ và con đường du nhập đạo phật vào nước ta qua đường biển đông – Duyên hải Bắc Bộ. Di tích còn là sự minh chứng sinh động về sự lan toả của thời đại Hùng Vương ở vùng đất Hải Phòng hiện nay.

Cảnh quan rộng rãi của khu di tích hiện nay rất thuận tiện về giao thông giữa địa phương và các đơn vị bạn, tạo thành hệ thống công trình di sản văn hoá lộ trình du lịch văn hoá của huyện Kiến Thuỵ

Theo ghi nhớ của dân làng, ngày tế lễ hàng năm tại di tích theo âm lịch là ngày 01 tháng 01, ngày 10 tháng 01, ngày 05 tháng 05, ngày 15 tháng 08. Hiện nay để phù hợp với điều kiện sinh hoạt và sản xuất, theo quy định của cơ quan chính quyền, ngày hội làng được toàn thể nhân dân, chính quyền và cơ sở quy định tổ chức vào ngày 15 tháng 03 âm lịch.

Kỷ niệm ngày sinh vị thần Đồng An nghi lễ trọng thể được dân làng tổ chức ngay tại khuôn viên đình chùa làng Cốc Liễn có tế lễ, dâng hương trọng thể của các thành viên trong làng xóm, quý khách thập phương trong thôn ngoài xã.

Trước khi diễn ra các trò vui chơi bách thuỷ của trai thanh, gái lịch địa phương và các làng xóm lân cận. Các tiết mục diễn xướng, hát đối nam nữ, cờ tướng, chọi gà, vật cầu. Thi đấu mang tính dân gian, vẫn được duy trì trong các kỳ lễ hội. Đồng thời có tác dụng tăng thêm tình đoàn kết, thân ái trong quê hương, làng xóm, giữa các thành viên .

Để giữ gìn được nét đẹp truyền thống của quê hương mà bao đời các bậc tiền nhân trong làng đã phục dựng và bảo tồn đến nay là di tích lịch sử văn hoá của địa phương.

Vậy ngày 15 tháng 03 âm lịch cán bộ nhân dân trong làng tổ chức lễ dâng hương đức thánh thành hoàng làng.

Không gian mùa xuân tươi tốt, cứ đến ngày 15 tháng 03 âm lịch trên các ngả đường làng, ngõ xóm làng quê, khách thập phương, nhân dân trong làng nhộn nhịp trở về sân đình để rồi cùng nhau thắp nén hương thơm dâng lên thành hoàng cầu mong dân làng được bình an mạnh khoẻ, được tiếp thêm sức sống mới sinh lực mới.