Chỉ tính riêng trong vụ chiêm xuân 2014 – 2015, huyện nhà đã triển khai xây dựng khảo nghiệm 16 mô hình gieo cấy giống lúa mới, gồm 6 mô hình gieo cấy khảo nghiệm giống lúa VT404 trên địa bàn các xã: Thuận Thiên, Minh Tân, Tân Phong, Đại Hà, Hữu Bằng, Ngũ Đoan với tổng diện tích 88 ha, 3 mô hình gieo cấy khảo nghiệm giống lúa TX111 trên địa bàn các xã: Du Lễ, Thanh Sơn, Hữu Bằng với diện tích 27 ha và một số mô hình khác trên địa bàn các xã: Thụy Hương, Đoàn Xá, Ngũ Phúc, Đại Đồng, Đông Phương khảo nghiệm các giống lúa: Thuần Việt 7, HL12, PHB71, QJ4 hoặc triển khai gieo cấy trình diễn theo tiêu chuẩn VieetGAP, gieo cấy bằng mạ khay…Hiện  nay, ở các mô hình này, lúa đã trỗ xong chắc xanh hoặc đang trong giai đoạn đỏ đuôi, dự kiến cho năng suất cao.

Với việc triển khai gieo cấy các khảo nghiệm các giống lúa mới, trên cơ sở đó tìm ra bộ giống phù hợp với đồng đất địa phương, thay thế những giống cũ đã thoái hóa nhằm cải thiện chất lượng, nâng cao năng suất, tăng thu nhập cho nông dân. Khi khảo nghiệm thành công, huyện có chính sách khuyến khích nông dân sản xuất như: Trợ giá giống, hỗ trợ công làm đất, thu hoạch. Nhờ vậy, huyện nhà đã hình thành vùng sản xuất lúa chất lượng cao như ở: Đoàn Xá, Ngũ Đoan, Kiến Quốc, Thuận Thiên… với các bộ giống chủ lực được đưa vào gieo cấy gồm: BC15, RVT, Hương thơm số 1, Nàng xuân, Bắc thơm số 7, VT404... Qua đó, đã góp phần nâng cao năng suất lúa qua từng năm của các xã trên địa bàn huyện nhà.

Tại xã Ngũ Đoan, vụ chiêm này nông dân gieo cấy hơn 300 ha lúa, trong đó lúa chất lượng chiếm tới gần 70% diện tích. Gia đình bà Phan Thị Hiền, thôn Đương Thắng cấy 6 sào, trong đó có 5 sào giống mới, 1 sào cấy giống KD18. Bà Hiền chia sẻ: “Hai năm nay, vụ nào tôi cũng cấy giống lúa VT404 với diện tích lớn, chỉ có một sào thuộc chân ruộng trũng cấy giống KD18. Giống lúa VT404 không chỉ cho năng suất cao hơn giống cũ từ 50-60 kg/sào mà hạt gạo dài, cơm dẻo, bán được giá”.

Những năm qua, việc chuyển đổi cơ cấu giống lúa được huyện quan tâm: Ngoài việc xây dựng mô hình trình diễn giống lúa mới, huyện còn chỉ đạo các địa phương tổ chức hội thảo đánh giá các chỉ tiêu về điều kiện thổ nhưỡng, khí hậu, yếu tố cấu thành năng suất, chất lượng sau đó khuyến khích nhân rộng. Với việc đưa vào khảo nghiệm, trình diễn giống lúa mới đã tạo bước chuyển mạnh mẽ trong cơ cấu giống của huyện. Nếu như cách đây 5 năm, KD18 là bộ giống được gieo cấy chủ lực thì đến nay đã giảm hẳn, thay vào đó là các giống lúa chất lượng, năng suất cao. Riêng vụ xuân này, toàn huyện có hơn 3000 ha lúa chất lượng, lúa lai, chiếm hơn 70% tổng diện tích, tăng gần ba lần so với năm 2010. 

Tuy nhiên, mỗi giống lúa chỉ phù hợp trong một giai đoạn nhất định. Thực tế này đòi hỏi các cơ quan chuyên môn phải không ngừng chọn tạo, tìm ra bộ giống mới, góp phần nâng cao năng suất, chất lượng sản phẩm, tăng thu nhập cho nông dân. Đồng thời cần tiếp tục xây dựng vùng sản xuất lúa hàng hóa tập trung; tập huấn các biện pháp kỹ thuật cho nông dân từ khâu sản xuất đến bảo quản sau thu hoạch, chế biến, vận chuyển nhằm phát huy được ưu điểm của giống, nâng cao chất lượng sản phẩm, góp phần tăng thu nhập, cải thiện cuộc sống cho người nông dân, nhằm thực hiện thành công chương trình mục tiêu Quốc gia về xây dựng NTM trên địa bàn huyện.

                                                  Nguyễn Bình (ĐPT)